Здружението ЕСЕ е граѓанска организација која работи на подобрување на спроведувањето на социјалните и економски права на ранливите групи на граѓани, преку нивно зајакнување, мобилизирање и вклучување во планирањето, спроведувањето и оценувањето на јавните политики и услуги во Р. Северна Македонија.
Основана во 1994 година, ЕСЕ е активна и на локално и на национално ниво, како и во платформите на граѓански организации од Централна и Југоисточна Европа.
И покрај амбициозните иницијативи, Ромите во Северна Македонија и другите европски земји продолжуваат да се соочуваат со длабоко вознемирувачка состојба во однос на нивните основни права и бариери за подобрување на нивната добросостојба. Феноменот на “antigypsyism” се покажа како силна пречка за спречување на фер и правичен пристап на Ромите до јавни услуги и исполнување на нивните основни човекови права. Ромите доживуваат социјална исклученост, особено во пристапот до вработување, образование, здравство и социјални услуги.
Прелиминарните наоди од работата на партнерските ромски граѓански организации во ромските заедници покажаа дека претходно споменатите состојби имале сериозно влијание врз ромските лица во периодот на пандемијата КОВИД-19. Лошите услови за живеење, придружени со сиромаштија и недостаток на пристап до информации, резултираа најмаргинализираните Роми да не можат правилно да ги следат неопходните превентивни мерки (често миење на рацете, користење средства за дезинфекција на рацете, купување или миење маски за лице или соодветна самоизолација во домаќинствата). Оваа состојба дополнително ги продлабочува стигмата и дискриминацијата и доведува до перцепција дека Ромите не ги следат заштитните мерки КОВИД-19. Покрај тоа, веќе постоечките бариери во однос на пристапот до примарни здравствени услуги може да го спречат пристапот на ромските заедници до грижата за COVID-19. Како илустрација, во 2020 година во општината Шуто Оризари, немаше општ лекар на примарно ниво и установа за тестирање на КОВИД-19.Пандемијата, исто така, влијаеше негативно на социјалните детерминанти на здравјето. Многу маргинализирани Роми не беа во можност да остварат приход за време на пандемијата, бидејќи работат во неформална економија, особено за време на рестрикциите. Покрај тоа, неформалното вработување направи многу Роми да не бидат подобни за мерките за економска поддршка на Владата. Недостаток на навремени и соодветни информации, придружени со неписменоста, особено дигиталната неписменост, претставуваа пречки за пристапот на Ромите до економските мерки на Владата.
Денес, 12.05.2021, се одржа втората средба на граѓански организации од регионот на југоисточна и централна Европа, на која се дискутираше за потребите, можностите и следните чекори за регионална соработка во насока на практикување на методологиите за социјална отчетност за унапредување на пристапот до јавни здравствени услуги. Средбата е дел од активностите на ЕСЕ поддржани од PAI и COPASAH.
By Ana Vračar Miloš Vlaisavljević Tibor Meszmann
During the past year, healthcare workers all around the world have shouldered an incredible burden. Although both people and policy makers have applauded their contribution to the COVID-19 response, little has been done in practice to actually protect and support workers on the frontline. It is difficult to disregard the fact that thousands of nurses, doctors, and other frontline staff risked their lives during the pandemic. Over 15 thousand healthcare workers have died of COVID-19, and many more have been infected, according to data by Amnesty International, Public Services International and UNI Global.
It is important to consider that before the onset of the pandemic, healthcare workers were already overworked, underpaid, and in many cases, burnt out. While this is true for practically all countries in the world, healthcare systems outside of high-income countries found themselves in a particularly dire situation. In East and South East Europe, as well as Central Asia, working conditions in healthcare have deteriorated because of austerity policies and large-scale emigration of healthcare workers to the West. This means that workers who remained in their countries of origin faced the pandemic with insufficient capacities and little hope of adequate protection in the workplace.
Семејното насилство е законски регулирано во земјата од 2004 година кога е воспоставен граѓанскиот и кривично-правниот систем за жените кои претрпеле семејно насилство. За жал, и покрај воспоставувањето на формалниот систем на заштита повеќе од 15 години општ впечаток е дека државата не успеа да демонстрира доволно политичка волја и да одвои доволно средства за надминување на главните системски недостатоци поврзани со семејното насилство, како што се неспроведување на превентивни активности и активности за подигање на свесноста; недостаток на услуги за заштита и поддршка на жртвите; отсуство на системска обука на практичари од државните институции и судството; некоординација меѓу релевантните институции; недостаток на јавно достапни податоци и статистички податоци за случаите на семејно насилство. Жените кои претрпеле семејно насилство не се информирани како да го препознаат насилството и кои се законските механизми за нивна заштита, што особено се манифестира кај жените од руралните области и жените од етничките малцинства.
Иако сите форми на семејно насилство се инкриминирани и забранети, во пракса психолошкото и сексуалното насилство не се препознаваат и остануваат непријавени и несанкционирани. Кривичните дела поврзани со семејно насилство се гонат по службена должност, со исклучок на „телесна повреда“ (член 130, став 2) кое се гони по предлог на жртвата, како резултат на што значителен дел од жените кои претрпеле телесна повреда (17%) се повлекуваат од кривичната постапка. И покрај законски предвидените затворски казни за делата на семејно насилство, кривичните судови применуваат блага казнена политика кон сторителите. Жените кои претрпеле семејно насилство се соочуваат со секундарна виктимизација и пролонгирање на судските постапки за нивна заштита. Прогласената вонредна состојба и ограниченото движење за време на КОВИД 19 пандемијата имаа дополнително негативно влијание врз состојбата на жените, со зголемување на ризикот од семејно насилство и загрозување на нивниот живот и благосостојба. И покрај тоа Владата и надлежните државни институции не го прилагодија своето постапување на новонастанатата состојба, ниту пак преземаа посебни мерки за да одговорат на специфичните потреби на жените кои претрпеле семејно насилство.
Здружението ЕСЕ започна со реализација на проектот „Зајакнување на пристапот до правда за жените кои претрпеле семејно насилство“, финансиски поддржан од Агенцијата за меѓународен развој на Соединетите Американски Држави – УСАИД, во рамките на Проектот на УСАИД за граѓанско учество.
Во рамките на наведениот проект предвидено е продуцирање на кратко документарно видео со цел информирање на населението за законските можности за заштита од семејно насилство. Видеото ќе содржи пишани содржини и изјави од практичари кои се вклучени во обезбедувањето на помош и поддршка во рамките на кривично правниот систем за заштита на жените кои претрпеле семејно насилство, односно кривичен судија, претставник на полиција, адвокат.
За таа цел, Ве молиме најдоцна до 05ти април да ни доставите понуда за подготовка на видео, вклучително и временска рамка за реализација на истото.
Содржината на документарното видео ќе биде утврдена во консултации со Здружение ЕСЕ, кое ќе обезбеди писмени информации кои ќе се користат при подготовката на видеото и контакти од практичари за снимање на видео изјави кои ќе бидат составен дел на видеото.
